از جادوی ارکستر ایرانی تا شکوفایی همایون شجریان
دوازدهم اسفند ۱۳۲۹، تهران شاهد تولد یکی از ستارگان درخشان موسیقی ایران بود؛ «محمدجواد ضرابیان»، آهنگساز و تنظیمکنندهای که با نبوغ خود، تحولی بزرگ در موسیقی اصیل ایرانی ایجاد کرد.
در اوایل دههی هشتاد، «همایون شجریان» تصمیم گرفت تا اولین آلبوم شخصی خود را منتشر کند. او به خوبی میدانست که انتظارات از خانوادهی شجریان بسیار بالا است و باید اثری خلق کند که نه تنها نظر اساتید موسیقی را جلب کند، بلکه قلب مخاطبان را نیز تسخیر نماید. در این راه، او نیازمند همکاری با فردی بود که بتواند با ترکیب خلاقیت و دانش موسیقایی، اثری ماندگار خلق کند.
محمدجواد ضرابیان، که پیش از این با آلبومهای موفقش در کنار علیرضا افتخاری نامی آشنا در عرصهی موسیقی شده بود، این بار به یاری همایون شجریان آمد. نتیجهی این همکاری، آلبوم «نسیم وصل» بود؛ اثری که به یکی از محبوبترین و موفقترین آلبومهای همایون شجریان تبدیل شد.
ضرابیان در این آلبوم با خلق ملودیهای جذاب و درخشان همچون «هوای گریه»، «خانه سودا»، «عشق از کجا» و «دفتر دل»، و همچنین تنظیمهای دقیق و حرفهایاش، توانست ترکیبی بینظیر از سازهای ایرانی و جهانی ایجاد کند. او با نوشتن نتهای حساس برای سازهای ارکسترال و سِل، اثری خلق کرد که بسیاری را مجذوب خود ساخت.
پس از موفقیت چشمگیر «نسیم وصل»، ضرابیان و شجریان بار دیگر در آلبوم «شوق دوست» همکاری کردند. این آلبوم که بر مبنای دستگاه سهگاه ساخته شده بود، کاملاً ایرانی و سنتی بود و با محوریت سازهایی مانند سنتور، فضایی نوستالژیک و عمیق ایجاد کرد. تصنیف «مست نگاه» از این آلبوم، هنوز هم یکی از آثار ماندگار موسیقی ایران به شمار میرود.
آخرین همکاری این دو هنرمند بزرگ، آلبوم «با ستارهها» بود که در سال ۱۳۸۵ منتشر شد. در این آلبوم نیز ضرابیان با بهرهگیری از شیوهی ارکسترال و استفادهی هوشمندانه از دستگاههای موسیقی ایرانی، قطعاتی مانند «غمگسار»، «سنگدل» و «دشت بیحاصل» را خلق کرد که تا امروز در یادها ماندهاند.
محمدجواد ضرابیان پس از همکاریهای موفقش با همایون شجریان، با هنرمندان بزرگی مانند حسامالدین سراج، علیرضا بیژنی، محمدرضا جهاندار و علی کمانگری نیز همکاری کرد و همواره نشان داد که نبوغش در خلق آثار موسیقایی بیهمتاست.
در روزگاری که بسیاری از رسانهها و اهالی موسیقی، کمتر به یاد بزرگان این عرصه میافتند، ایران موزیک بر خود وظیفه میداند تا با یادآوری نام و آثار این اساتید، ادای دِینی هرچند کوچک به آنها کرده باشد. زادروز محمدجواد ضرابیان را گرامی میداریم و از او بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین چهرههای موسیقی ایران یاد میکنیم.
یادش گرامی و آثارش جاودان!